Çankırı Dr. Rıfkı Urga Çankırı Araştırmaları Merkezi Belediyemiz imkanları ile restore edilerek 26 Temmuz 2005 tarihinde Başbakanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan tarafından hizmete açılmıştır.
26 Ağustos 2005 tarihinde Çankırı ve çevre illerde yaşayıp kent tarihi ve kültürü üzerine araştırma yapan 32 araştırmacıyı bir araya getirip Çankırı Araştırmaları Platformu’nu topladık. Toplantı sonunda gönüllülük esasına göre faaliyet gösteren Çankırı Araştırmaları Merkezi’nin yönetim kurulu oluşturuldu.
Araştırma Merkezi 31.08.2005 tarih ve 25 Sayılı Başkanlık Makamı Olur’u ile kurulmuş, 01.12.2005 tarih ve 206 sayılı Meclis Kararı ile faaliyet konuları belirlenmiş ve merkeze Türk Afgan dostluğunun temelini atan, Atatürk’ün özel doktorluğunu da yapmış olan Çankırı Dr. Rıfkı Urga’nın ismi verilmiştir.
Vatandaşlardan Çankırı’nın geçmişine ilişkin evlerindeki tarihi belge ve etnografik eserleri merkeze şartlı bağışta (Araştırma Merkezinin kapanması halinde aile bireylerine yada varislerine iade edilmek kaydı ile) bulunmalarına yönelik kampanya başlatıldı.
Bu kampanyaya vatandaşlarımız beklenenin üzerinde ilgi gösterdi ve aile arşivlerindeki eserlerin bir bölümünü merkezimize ücretsiz olarak bağışladı. Talep eden vatandaşlarımızın bağışları demirbaş kayıt defteri dışında meclis kararları ile bağışları kabul edilerek kayıt alındı.
Ayrıca Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu üyeleri sağladığımız imkanlarla ilçe ilçe, köy köy dolaşıp eser topladılar. Vatandaşların ikna edilmesi gereken durumlarda zaman zaman şahsım da bu çalışmalara katılmıştır. Hafta sonlarının önemli bölümü tarafımdan çok önemsediğim bu çalışmalara ayrılmıştır.
Valiliğimiz, Milli Eğitim Müdürlüğü ve Müftülük başta olmak üzere çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarından izinler alınarak kamu binalarında 2004 yılına kadar SEKA’ya gönderilip yok edilen arşivlerden arta kalan kent tarihi için önemli Osmanlıca belge ve dokumanlar Araştırma Merkezi İhtisas Kütüphanesine getirilmiş ve araştırmacıların hizmetine sunulmuştur.
Kent merkezindeki eski konakların çatı araları tek tek dolaşılarak buradaki önemli belgeler ailelerin izni ile alınıp merkezin demirbaş defterine kayıt edilmiştir.
Dr. Rıfkı Urga Çankırı Araştırmaları Merkezi’nin demirbaş kayıt defterinde 2005 yılından itibaren başlattığımız çalışmalar ile vatandaşlarımızın bağışı ve yaptığımız tarama çalışmaları sonunda bugün itibari ile 1600’ü Orijinal Osmanlıca defter olmak üzere 2629 eser ve belge kayıtlıdır. Her birinde yüzlerce Osmanlıca Belge bulunan zarflarda ise araştırmacıların incelemesine bekleyen 30 binden fazla evrak vardır.
Araştırma Merkezi arşivindeki en önemli eserler arasında Çankırı-Kastamonu ve Sinop İllerini fetheden kumandan Karatekin Beyin komutanlarından Billur Bey’e ait 900 yıllık aba ve takke,
Türkiye’deki en eski orijinal vakfıye belgesi (Miladi 1281 yılına ait) araştırma merkezimizdedir. Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün arşivlerinde dahi bu kadar eski tarihli orijinal vakfiye belgesi bulunmamaktadır. Bu konuda uzman olan Prof. Dr. Refet İnanç belge ile ilgili Çankırı Araştırmaları Dergisi’nin 1. sayısına makale yazmıştır.
Bedevi Tarikatine ait üzeri altın işlemeli tahmini 500 yıllık bir sancak,
Çanakkale Savaşı yıllarında Çankırı’da yaşayan Rum ve Ermeni kadınların cephedeki askerlerimize ördüğü kazak, çorap gibi malzemelerin tutulduğu defter. Hangi mahalleden kimlerin ne gibi malzemeler teslim ettiğine dair tutulan bu defter hassas bir dönemden geçen Türk Ermeni ilişkilerine de önemli katkı sağlayacaktır.
Milli Mücadele yılları sonunda Anadolu’da Bolşeviklik propagandası yapanların ve başka ülkeler lehine çalışan casusların Çankırı’da toplanıp Romanya’ya sürgüne gönderildiğine dair fotoğraflı emniyet kayıtları mevcut. Bu defter Cumhuriyet dönemindeki Yüzellilikler Sürgünü’nden sonra ikinci bir sürgün olayını da gün yüzüne çıkarmaktadır.
Bu eserlerin dışında padişah fermanları, şiir cönkleri, Roma Dönemine ait cam ve toprak testiler, el yazması Kur’an-ı Kerim ve çeşitli el yazması çok değerli eserler, altın tezhip ve işlemeli icazetnameler, Çankırı ve çevresine ait Osmanlıca harita ve krokiler, mektep kayıt ve şehadetname defterleri vb. çok sayıda orijinal defter bulunmaktadır.
FAALİYETLER
Çankırı Belediyesi Dr. Rıfkı Urga Çankırı Araştırmaları Merkezinde
1- Tarih
2- Türk Dili ve Edebiyatı
3- Sanat Tarihi
4- Arkeoloji
5- Ekonomi ve Hukuk
6- Fen Bilimleri
7- İlahiyat ve Din Bilimleri
8- Müzik ve Folklor
9- Mimari
10-Tıp Tarihi
11-Coğrafya
12- Turizm konularında araştırma masaları oluşturulmuştur.
Çankırı’da 70 yaş üstü yaşlılarımızla sözlü tarih çalışması başlatılmış ve 30’dan fazla büyüğümüzle Çankırı’nın yakın geçmişine ışık tutacak şekilde röportajlar yapılmıştır.
İl Milli Eğitim Müdürlüğü ile birlikte ödüllü yarışma düzenlenerek gençler arasında tarih bilinci oluşturulmaya çalışılmıştır.
Çankırı Araştırmaları Merkezi çeşitli ulusal ve uluslar arası bilimsel kongrelere davet edilmiş ve konuyla ilgili uzmanlar merkez adına bu kongrelere katılıp tebliğler sunmuştur.
Her biri hakem heyetli olmak üzere son dört yılda, yıllık süreli yayın kapsamında 4 adet Çankırı Araştırmaları Dergisi yayınladık. Bu dergilerde Çankırı ile ilintili toplan 134 makale yayınlandı.
Çankırı Araştırmaları Merkezi çeşitli konularda son 7 yılda 30 adet kitap yayınladı.
Her ay kendi alanında uzman bir bilim adamı Çankırı’ya getirilerek çeşitli konularda halkımızın bilinçlenmesi için konferanslar düzenlendi.
Çankırı’daki liseli ve üniversiteli gençlere tarih bilincinin verilmesi ve yaşadıkları çevredeki tarihi eserleri tanıtmak amacıyla tarihi mekanları gezdirdik. Gönüllü rehberlik eğitimi düzenledik.
Araştırma Merkezi’nin aralarında Prof. Dr. Halil İnalcık, Prof. Dr. Sureyya Farouqi, Prof. Dr. Mihail Maxim, Prof. Dr. İlber Ortaylı gibi her biri kendi alanında dünyaca tanınış 76 bilim adamından oluşan Danışma ve Bilim Kurulu üyesi bulunuyor.
Araştırma Merkezi tarafından hazırlanan “Tasnif, Kayıt ve Restorasyon Projesi” KUZKA tarafından desteklendi ve proje başarıyla uygulandı. Projenin tamamlanmasının ardından Osmanlıca uzmanlarınca merkezdeki 30 bine yakın tarihi belge ve defterin tasnif işlemlerine de başlandı. Hedefimiz tasnif işlemlerinin ardından bu belgeleri dijital kayıt altına alıp restorasyonunu yapmaktır.
SONUÇ
Kurulduğu günden itibaren yaptığı çalışmalarla bilim dünyasının ilgisini çekmeyi başaran Çankırı Belediyesi Dr. Rıfkı Urga Çankırı Araştırmaları Merkezi özgün çalışmalarıyla hem yerel yönetimlere hem de bilim dünyasına örnek gösterilmektedir.
Araştırma Merkezi’nin bundan sonraki süreçte daha da gelişebilmesi için Çankırı Karatekin Üniversitesi ile işbirliğine gidilecektir.
Merkezimiz 24 saat nöbet esasına göre korunmakta ve internet üzerinden kameralı sistemle takip edilmektedir
Merkezdeki eserlerin dijital kayıt altına alınması zaruridir.
Araştırma Merkezi fiziki mekan olarak yeterli gelmemektedir. Buradaki son derece önemli eserlerin nihai hedef olarak belirlediğimiz Kent Tarihi Müzesi’nde sergilenmesi bu çalışmaların en önemli çıktısı olacaktır.
İsmail Hakkı Esen (d.1970, Çankırı), 4 Nisan 2019’dan beri Çankırı Belediye Başkanı.
Çocukluk ve Gençlik Dönemi
Yapraklı'nın tanınmış ailelerinden İsmail Hakkı Esen, 1970 yılında ailesinin dördüncü çocuğu olarak Çankırı’da doğdu. İlkokulu Aksu (İlker Tuncay) ilköğretim okulunda, orta öğretimini Merkez (İsmet İnönü) İlköğretim Okulunda, lise eğitimini ise Çankırı Teknik Lisesinde tamamladıktan sonra 1993 yılında yükseköğrenimini 9 Eylül Üniversitesi’nde tamamladı. İyi derecede Almanca biliyor.
Çalışma Yaşamı
Eğitim öğretim hayatını tamamladıktan sonra hizmet için Çankırı’ya dönen İsmail Hakkı Esen, 35 yıl boyunca aile şirketi olan Hilal Otomotiv San. Tic. Ltd. Şti'nin Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini yürüttü. Siyasi faaliyetlerinin yanı sıra ticari hayatındaki başarıları ve sosyal alandaki aktivasyonu ile Çankırı Ticaret ve Sanayi Odasının Yönetim Kurulu Üyeliğine seçildi ve iki dönem Çankırı Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkan Yardımcılığı görevini yürüttü.
Siyasi Yaşamı
Lise yıllarında Ülkücü hareket ile tanıştıktan sonra Milliyetçi Hareket Partisi'ne intisap ederek uzun yıllar boyunca partinin yönetim kademelerinde aralıksız olarak siyasi görevlerde yer aldı.
2014 yılında yapılan yerel seçimlerde Milliyetçi Hareket Partisi'nden Belediye Meclis Üyeliği'ne seçildi ve akabinde Milliyetçi Hareket Partisi Belediye Meclisi Grup Başkan Vekilliği görevini üstlendi.
31 Mart 2019 Yerel Seçimlerinde de MHP’den Çankırı ili Belediye Başkan adayı oldu ve Çankırı halkının güvenoyunu alarak Çankırı Belediye Başkanlığına seçildi.
30 Mart yerel seçimlerinde bana ve ekibime güvenoyu vererek bizleri bu onurlu makama layık gören Çankırı halkına teşekkürü bir borç bilirim.
Görevi devraldığımız günden itibaren hiçbir ayrım gözetmeksizin her kesimi kucaklayan ve herkesin Başkanı olarak yoluna devam eden bir anlayış ile hareket ettik. Çankırı için atacağımız her adım, şehrimizin daha çok üreten, ekonomik bir şehir olması ve halkımızın ihtiyaç duyduğu hizmetleri öncelikli olarak karşılamak yönündedir. Şehrimizin tüm kaynaklarının ve yapılan hizmetlerin her vatandaşımıza eşit olarak fayda sağlaması için ortak akıl, ortak irade ve ortak gayret ile çalışmaya devam edeceğiz.
Bu şehrin bağrında büyümüş, içinizden çıkmış bir evlat olarak bana emanet ettiğiniz Belediye Başkanlığı görevini, değerli halkım ile birlikte can cana, omuz omuza bir şekilde şehrimizin geleceğini birlikte tasarlayarak icra etmekten onur ve gurur duymaktayım. Halkımızın bizden beklediklerinin farkındayız. Çankırı’mıza yakışan, tarihi, kültürü ve turizm potansiyelini arttıracak kaliteli hizmetleri; meclis üyelerimizin, başkan yardımcılarımızın, danışmanlarımızın, birim müdürlerimizin, belediye çalışanlarımızın ve Çankırı halkının özverili gayretleri ile gerçekleştirmeye devam edeceğiz. Belediyecilik çalışmalarımızı sosyal belediyecilik, kültür belediyeciliği ve katılım belediyeciliği ile birleştirerek çözüm odaklı bir belediyecilik anlayışı ile sürdüreceğiz.
5 bin yıllık geçmişinde çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmış ve birçok kültürü içerisinde barındıran Çankırı’mız, bizlere emanet. İnsanların yaşamaktan mutluluk duyacağı bir şehir, daha güzel bir Çankırı için, emanete layık olduğu şekilde sahip çıkmak ve el ele vermek zorundayız.
Birlik ve beraberlik içinde Çankırı’nın güzel günlerine…